Hegemonya kavramı...

Hegemonya kavramı...

Demir Bilgin

demir.bilgin@yahoo.dk

Kavramları tanımlamaya devam ediyorum. 

Hegemonya kavramı var. Üzerinde kısaca durmak istiyorum.

Hegemonia: Grekçe’dir. Hegemonya,  hegemoni,  etkinlik, üstünlük ve yöneticilik anlamına geliyor.

Bu kavram, Marksist gelenekte de önemli bir yer edinmiştir. Örnek olsun, bir: Lenin, 1905 burjuva-demokratik devriminde proletaryanın hegemonik rolünü vurgulamıştı.

İki: 1920'lerde Buharin, Sovyetler Birliği'nin "Yeni Ekonomik Politikası" nı (NEP), bir sınıf ittifakları sisteminde proletaryanın hegemonyası olarak algıladı: "işçi sınıfı ve köylülük diktatörlüğü".

Daha sonraları, İtalyan Komünist lider Antonio Gramsci, bu hegemonya kavramını, Buharin'den devraldı. 

Gramsci, "Güney İtalya Sorunu" (1926) makalesinde: Proletaryanın hegemonyasını, işçi devletinin toplumsal temeli olarak tanımlar: işçi sınıfı, ancak "köylülerin rızasını almayı başarırsa" toplumda yönetici ve önder sınıf olabilir. 

Sonuç olarak hegemonya, "belirli bir denge uzlaşmasının kurulması üzerinde hegemonyanın uygulandığı grupların çıkarlarını ve eğilimlerini hesaba katmayı" öngörür.

Gramsci'de hegemonya kavramı, Marksist devlet anlayışının radikal bir genişlemesine de açılıyor. Devlet, sadece bir zorlayıcı aygıt ya da  bir sınıf diktatörlüğü değildir. Devlet, aynı zamanda burjuvazinin diğer sosyal sınıflar üzerindeki entellektüel ve ahlaki hegemonyasını sağlayan "hegemonik aygıtlardan" (kilise, okullar, gazeteler vb.) oluşur. 

Hegemonik aygıtlar aracılığıyla burjuvazi, kendi politikalarına bağlılığı ve rızayı sağlar. Böylelikle Gramsci, Batı Avrupa'da kapitalizme yönelik kurumsallaşmış halk desteğinin bir analizini açar ( Bu konu, hâkim komünist gelenekte sistematik olarak kaçınılmış bir konudur).

Gramsci'nin bakış açısına göre; entellektüeller, hegemonya için araçlar ve "üstyapının görevlileri" olarak merkezi bir rol oynarlar: Entellektüeller, bileşik bir sosyal güç bloğunda çimento görevi görürler.

Egemen sınıf, yalnızca aşırı bir hegemonik kriz durumunda, kendisini devletin zorlayıcı aygıtı etrafında örgütler, otoriter "çözümler" bulur:  Diktatörlük, Faşizm vb...

—

Kaynakça: - P. Anderson: «The Antinomies of Antonio Gramsci»

- Puig in Scotoni:  "Hegemony and Revolution in Antonio Gramsci"